Τα "[!!!]" από 'μένα για 'σένα!
Συνηθισμένα ορθογραφικά λάθη σε συνηθισμένες λέξεις:
Συνηθισμένα ορθογραφικά λάθη σε συνηθισμένες λέξεις:
- Μία, μια (=μιά), δύο, δυο (=δυό).
- Εννιά, εννέα, εννιακόσια, εννιακοσιοστός αλλά ενενήντα, ένατος, ενενηκοστός.
- Τριάμισι χρόνια, τρεισήμισι μέρες (όχι τρεισήμισι χρόνια, για τον ίδιο λόγο που δε λέμε "τρεις χρόνια").
- Οι τύποι της ερωτηματικής αντωνυμίας ποιος είναι μονοσύλλαβοι και δεν τονίζονται: ποιες, ποιοι, ποιους κ.λπ.
- γι΄ αυτό (και όχι: γιαυτό)
- απ’ ό,τι (και όχι: απ’ ότι)
- καθότι ή καθ’ ότι (και όχι: καθ’ ό,τι)
- οτιδήποτε (και όχι: ο,τιδήποτε)
- καθένας, καθεμιά (και όχι: κάθε ένας, κάθε μια)
- μ’ εμένα, μ’ εσένα κλπ (και όχι: με μένα, με σένα)
- παρ’ όλα αυτά (και όχι: παρόλα αυτά). Αλλά παρόλο.
- το εδώλιο του κατηγορουμένου (και όχι: το ειδώλιο)
- πληροίς, πληροί (και όχι: πληρεί)
- παρεμπιπτόντως (και όχι: παρεπιπτόντως)
- βραδιά, βραδιάζει, βραδινός, αλλά βράδυ.
- ο μυς, οι μύες, τους μυς (και όχι: οι μυς, τους μύες)
- ο ιχθύς, οι ιχθύες, τους ιχθύς (και όχι: οι ιχθείς, τους ιχθύες)
- όροφος αλλά διώροφος, τριώροφος, πολυώροφος
- Γαλλία αλλά Πορτογαλία
- Επιφάνια, Θεοφάνια (και όχι: Επιφάνεια)
- ειδωλολατρία, πρωτοπορία κλπ. (και όχι σε -εία), διότι προέρχονται από ουσιαστικά (ειδωλολάτρης κλπ.) και όχι από ρήματα.
- περηφάνια (και όχι: περηφάνεια) αλλά υπερηφάνεια (και τα δύο σωστά, αλλά προσοχή στη διαφορετική κατάληξη). Και περιφανής. [!!!]
- αυτός καθ΄ εαυτόν, αυτή καθ’εαυτήν, αυτού καθ΄ εαυτόν, αυτής καθ’ εαυτήν, αυτόν καθ΄ εαυτόν, αυτοί καθ΄ εαυτούς, αυτών καθ΄ εαυτούς κλπ. Και επίσης αυτός καθαυτόν, αυτή καθαυτήν κλπ.(και όχι: αυτού καθ΄ εαυτού, αυτής καθ΄ εαυτής, αυτοί καθ΄ εαυτοί κλπ.).
- Αϊ-Βασίλης, Αϊ-Γιώργης. Το "Αϊ" δεν τονίζεται, δεν γράφεται "Αη" και ακολουθείται πάντα από ενωτικό ("-"). [!!!]
- «Ευχαριστούμε όλους όσοι μας συμπαραστάθηκαν» (και όχι: «όλους όσους…» διότι είναι υποκείμενο στο ρήμα που ακολουθεί, αλλά: «ευχαριστούμε όσους…» και «επικοινωνεί με όλους όσους εκτιμάει», επειδή εδώ το «όσους» είναι αντικείμενο του ρήματος). [!!!]
- π.μ. (=προ μεσημβρίας), μ.μ. (=μετά μεσημβρίαν και όχι μετά μεσημβρίας), π.Χ. (=προ Χριστού), μ.Χ. (=μετά Χριστόν και όχι μετά Χριστού). [!!!]
- Περισσότεροι από έναν ή περισσότεροι του ενός (και όχι: περισσότεροι από ένας)
- Γίνονται όλοι δεκτοί ανεξαρτήτως ηλικίας (και όχι: ανεξαρτήτου ηλικίας).
- Ενήργησα στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μου (και όχι: στα πλαίσια).
- πόσο πολλοί, τόσο πολλοί, πόσο πολλή (και όχι: πόσοι πολλοί, τόσοι πολλοί, τόση πολλή)
- κατ΄ αρχήν (=στα βασικά σημεία), Κατ΄ αρχάς (=αρχικά). Π.χ. «Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε κατ’ αρχήν», « Κατ’ αρχάς να διευκρινίσουμε…» [!!!] [!!!] [!!!] [!!!] [!!!] [!!!]
- Ο επικεφαλής, του επικεφαλής, τον επικεφαλής, οι επικεφαλής κλπ. (και όχι: τον επικεφαλή, του επικεφαλούς) [!!!] [!!!]
- Οι μέθοδοι / παράμετροι αυτές (και όχι: οι μέθοδοι / παράμετροι αυτοί). Οι παλαιές οδοί, οι κεντρικές είσοδοι, οι πολλές ψήφοι (και όχι: οι παλιοί οδοί, οι κεντρικοί είσοδοι, οι πολλοί ψήφοι)
- Η αναπληρώτρια διευθύντρια /υπουργός (και όχι: η αναπληρωτής διευθυντής/υπουργός)
- Κλητική: "κυρία Πρόεδρε" (και όχι: "κυρία Πρόεδρος)
- "15 Σεπτεμβρίου" ή "15 του Σεπτέμβρη" (και όχι: "15 Σεπτέμβρη")
- Το ουσ. λάθος δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως επιθετικός προσδιορισμός: π.χ. «λανθασμένη έκφραση» (και όχι: "λάθος έκφραση").
- "έχω απαυδήσει" (και όχι: "έχω απηυδήσει", αλλά: "είμαι απηυδισμένος").
- "Γενετικό υλικό" και όχι γεννητικό. Αλλά "προγεννητικός έλεγχος" και όχι προγενετικός
- Εξοκέλλω και όχι εξοκείλλω. Αλλά εξόκειλα, θα εξοκείλω, έχω εξοκείλει.
- Αποτείνομαι, μέλλ. θα αποταθώ (και όχι: αποτανθώ).
- "Η λέξη αυτή απαντά συχνά στον Όμηρο" (και όχι: απαντάται).
- "Στο βιβλίο του πραγματεύεται το θέμα των κοινωνικών θεσμών" (και όχι: διαπραγματεύεται). Αλλά: "Ο Υπουργός Εξωτερικών διαπραγματεύεται τους όρους της ειρήνης". [!!!]
- "Απολαύει της εμπιστοσύνης" (και όχι: απολαμβάνει). [!!!] [!!!]
- Το ρήμα προοιωνίζομαι δεν έχει ενεργητική φωνή. Π.χ. "Η τακτική αυτή προοιωνίζεται την ήττα" (και όχι "προοιωνίζει την ήττα").
- Το "αυξάνω" χρησιμοποιείται πολύ συχνά λανθασμένα: " Τα τέλη κυκλοφορίας αυξάνονται" (και όχι:"τα τέλη κυκλοφορίας αυξάνουν", αλλά: "η κυβέρνηση αυξάνει τα τέλη κυκλοφορίας"). Ομοίως, "αυξάνονται οι συντάξεις" (και όχι: "αυξάνουν οι συντάξεις", αλλά "τα ταμεία αυξάνουν τις συντάξεις").
- Τα ρήμα διαρρέω και λειτουργώ είναι αμετάβατα: «διέρρευσε από πολιτικούς κύκλους η πληροφορία ότι...» ή: «πολιτικοί κύκλοι φρόντισαν να διαρρεύσει η πληροφορία ότι...» (και όχι: «πολιτικοί κύκλοι διέρρευσαν την πληροφορία ότι...»). «Θα θέσω το μηχάνημα σε λειτουργία» (και όχι: «θα το λειτουργήσω»).
- Ασχολούμαστε, ασχολούμασταν (και όχι: ασχολιόμαστε κλπ. διότι το ρήμα είναι ασχολούμαι και όχι ασχολιέμαι).) Στον αόριστο όμως, ασχολιόταν
- "Αυτός επανέλαβε (αόρ.) την προσπάθεια χτες" - "Εσύ επανάλαβε (προστκτ.) την προσπάθεια αύριο". Οι προστακτικές δεν παίρνουν χρονική αύξηση. Ομοίως, "παρήγγειλα ένα ποτό" - "παράγγειλέ μου ένα ποτό" (ποτέ στην προστακτική: παρήγγειλε ένα ποτό), "αυτός αντέγραψε τις σημειώσεις" - "αντίγραψέ μου τις σημειώσεις", "αυτός απέρριψε την πρότασή του" - "εσύ απόρριψε την πρότασή του"
- Επαναλαμβάνω (και όχι: ξαναεπαναλαμβάνω).
- Πριν από την έναρξη (και όχι: πριν την έναρξη).
- Οποιοσδήποτε, οτιδήποτε (και όχι: ο οποιοσδήποτε, το οτιδήποτε).
- Τέως πρόεδρος: ο μέχρι πρo τινος πρόεδρος, ο προηγούμενος (από το σημερινό) πρόεδρο. Πρώην πρόεδρος: ο πριν από πολύ καιρό πρόεδρος. [!!!] [!!!]
- Το άρα δεν είναι σωστό να συνοδεύεται από το λοιπόν(όχι: "άρα λοιπόν") ούτε υποκαθίσταται από το άραγε(!)
- Το «κ.κ.» χρησιμοποιείται μόνο στο γραπτό λόγο . Γράφουμε «οι κ.κ. ομιλητές» αλλά εκφωνούμε «οι κύριοι ομιλητές» (και όχι: "οι κύριοι κύριοι ομιλητές")
- Ψιλή κυριότητα (νομικός όρος) και όχι υψηλή κυριότητα
- Προσοχή στη διάκριση «σαν» και «ως»: το «σαν» χρησιμοποιείται για παρομοιώσεις , ενώ το «ως» χρησιμοποιείται για πραγματικές ιδιότητες. [!!!] [!!!] [!!!] [!!!]
- κοινοτυπία. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι το σωστό είναι κοινοτοπία. Το "κοινοτυπία" είναι όμως πιο ωραία λέξη και χρησιμοποιείται περισσότερο
- καταχωρώ-καταχώρηση. Το σωστό είναι καταχωρίζω-καταχώριση. Παρ' όλα αυτά η εσφαλμένη εκδοχή είναι πολύ πιο διαδεδομένη.
- αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Το σωστό είναι αυτοκινητικό δυστύχημα αλλά το "αυτοκινητιστικό δυστύχημα" είναι πολύ συνηθισμένο και δεν ενοχλεί.
- κάθησα-καθήστε. Όλες οι πηγές συμφωνούν ότι το σωστό είναι κάθισα-καθίστε, κάτι που φαίνεται όμως να είναι αποτέλεσμα κοινής συμφωνίας παρά επιστημονικής εξήγησης, δεδομένου ότι το "κάθισα" προέρχεται από το "καθίζω".
- νεώτερος. Το σωστό είναι νεότερος, μιάς και όλα τα παραθετικά επιθέτων στη δημοτική (που δεν προέρχονται από "άνω" ή "κάτω") έχουν κατάληξη μόνο σε -ότερος, -ότατος. Η συγκεκριμένη λέξη όμως αντιστέκεται σθεναρά.
- φρέσκιες, γλυκιές. Το σωστό είναι φρέσκες, γλυκές αλλά η διαφορά είναι δυσδιάκριτη φωνητικά και τείνει να γίνει και ορθογραφικά.
- ο πάτερ. Το "πάτερ", ως γνωστόν, είναι η κλητική του "πατήρ",
αλλά η χρήση του σε άλλες πτώσεις πλην της κλητικής (όπως: "ήρθε ο
πάτερ Βασίλειος", "είδαμε τον πάτερ Αθανάσιο") δεν είναι λανθασμένη!.
Η περίπτωση αυτή διαφέρει από τις υπόλοιπες αυτής της ομάδας ως προς το γεγονός ότι επισήμως δεν πρόκειται για λάθος. Απλώς φαίνεται λάθος.
Το "πάτερ" είναι πλέον πλήρως αποδεκτό προτακτικό (όπως το "κυρ"). Το "ο πάτερ Δημήτριος" (όπως το: "ο κυρ Δημήτρης") δεν είναι λάθος. Το λάθος είναι να υποδεικνύεται ως λάθος.
- αγορανομία και όχι αγορονομία
- αγοραπωλησία και όχι αγοροπωλησία
- αεριωθούμενο και όχι αερωθούμενο
- ακατονόμαστος και όχι ακατανόμαστος
- αμάλγαμα και όχι αμάγαλμα
- άναρθρος και όχι άναρθος
- ανδριάντας και όχι αδριάντας
- ανεξεταστέος και όχι αναξεταστέος
- αποδιοπομπαίος και όχι αποδιοπομπιαίος
- το απολωλός και όχι το απολωλόν
- άρδευση και όχι άρδρευση
- αρεοπαγίτης και όχι αεροπαγίτης [!!!][!!!]
- αρχαιρεσίες και όχι αρχιερεσίες
- αφλογιστία και όχι αφλογισία
- γενεαλογικός και όχι γενεολογικός
- γενετικό και όχι γεννητικό
- διελκυστίνδα και όχι διελκυνστίδα
- εμβάθυνση και όχι εμβάνθυνση
- επίμονος και ποτέ επίμων (αλλά πείσμων)
- ινστιτούτο και όχι ινσντιντούτο [!!!]
- καταχώριση (σε φακέλους) και όχι καταχώρηση
- κοινοτοπία, κοινότοπος και όχι κοινοτυπία, κοινότυπος
- κομπλιμέντο και όχι κοπλιμέντο [!!!]
- μεγέθυνση, μεγεθυσμένος και όχι μεγένθυνση, μεγενθυμένος [!!!]
- Οκτώβριος και όχι Οκτώμβριος [!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!]
- ορεσίβιος και όχι ορεισίβιος
- παρονομαστής και όχι παρανομαστής [!!!][!!!][!!!]
- παλιρροϊκός και όχι παλοιρριακός [!!!]
- πηχυαίος και όχι πηχαίος
- προπετής και όχι προπέτης [!!!][!!!]
- συμπαρομαρτούντα και όχι συμπαρομαρτυρούντα
- συνονθύλευμα και όχι συνοθύλευμα [!!!]
- ο σωλήνας και όχι η σωλήνα
- τιρμπουσόν και όχι τριμπουσόν
- υπερωκεάνιο και όχι υπερωκειάνιο [!!!]
- υποβολιμαίος και όχι υποβολιμιαίος
- υποθηκοφυλακείο κι όχι υποθηκοφυλάκιο
- χλοοτάπητας και όχι χλωροτάπητας κλπ [!!!]
- χρειώδη (τα) και όχι τα χρεώδη
- χειρουργός και όχι χειρούργος [!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!][!!!]
- η ψήφος και όχι ο ψήφος
- αυτοκινητικό δυστύχημα και όχι αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Αλλά αυτοκινητιστικοί αγώνες. [!!!][!!!][!!!][!!!][!!!]
- Το τραγουδάκι εντελώς άσχετο. Εντελώς όμως!