Βρισκόμαστε στο σωτήριο (και αμέριμνο) 2008....Ο μικρός CsLaKoNaS, που τόσο έχετε σιχαθεί να διαβάζετε όλα αυτά τα χρόνια, βρίσκεται στην αίθουσα συνεντεύξεων του ελληνικού παραρτήματος Fulbright σχετικά με την περίφημη υποτροφία για τις σπουδές του στις Η.Π.Α. .
Στην αίθουσα λοιπόν των συνεντεύξεων και καθώς μιλάμε περί ανέμων και υδάτων, το θέμα μας έχει προς στιγμήν επικεντρωθεί στην κατάσταση στα ελληνικά πανεπιστήμια. Ω ναι! Τότε είχαμε την πολυτέλεια να μας απασχολούν τέτοιου είδους θέματα. Η ερώτηση που δέχθηκα λοιπόν από μία καθηγήτρια της επιτροπής ήταν "Πού κατά τη γνώμη μου οφείλεται η κατάσταση στα πανεπιστήμια;".
Η απάντησή μου ήταν ορθή και κοφτή: "Too much Freedom!"
Ακόμα δεν γνωρίζω πως μία φράση σαν κι αυτή μπορεί να ακούγεται σε έναν μορφωμένο αμερικανό πολίτη. Η αλήθεια είναι πως μέχρι τότε, εκτώς από το "Φωνιάδες των λαών - Αμερικάνοι" που ουρλιάζαμε κάθε 17 Νοέμβρη έξω από την Πρεσβεία, ελάχιστη σχέση είχα με τον αμερικάνικο τρόπο σκέψης. Δεν μπορούσαν να καταλάβω την ευαισθησία των Αμερικανών στην έννοια της λέξης Ελευθερία.
Πέντε χρόνια στις ΗΠΑ και με απασχολεί το πως ενώ οι Αμερικάνοι κατάφεραν να απαλλαγούν από την τυραννία του βρετανικού στέματος και ταυτόχρονα να θέσουν τις βάσεις για το σύγχρονο αμερικανικό έθνος που παρήγαγε και παράγει και θα συνεχίσει να παράγει τον περισσότερο πλούτο σε προϊόντα και ιδέες, οι Έλληνες αν και κατάφεραν να απαλλαγούν από τον ασύγκριτα βαρύτερο τουρκικό ζυγό, εν τούτοις, φτιάξαμε ένα κράτος - ανέκδοτο το οποίο τυραννάμε και μας τυραννά από τότε.
Πως συνδέεται το παραπάνω με την ερώτηση της καθηγήτριας της επιτροπής;
Τι είχαν τελικά οι Αμερικάνοι που δεν είχαμε εμείς; Τι ακριβώς είχαν καταλάβει που εμείς δεν μπορέσαμε;
Καταλήγω σε δύο καθοριστικούς παράγοντες:
Τον ένα τον κέρδισαν, τον άλλον τον κληρονόμησαν....
Τον ένα τον κέρδισαν, τον άλλον τον κληρονόμησαν....
Οι founding fathers John Adams, Benjamin Franklin, Alexander Hamilton, John Jay. Thomas Jefferson, James Madison, George Washington στο κείμενο της Ανεξαρτησίας, δεν αιτιολόγησαν απλώς τον πόλεμο που κύρηξαν στο Βασιλιά Γεώργιο τον 3ο. Έκαναν κάτι πολύ μεγαλύτερο:
Όρισαν την Ελευθερία στα πλαίσια της ελευθερίας του ανθρώπου ως άτομο και κύρηξαν τον πόλεμο σε κάθε μορφής Τυραννία που θα απειλήσει αυτό το Υπέρτατο αγαθό.
Στο Κείμενο της Ανεξαρτησίας ο Άνθρωπος ορίζεται ως το όν εκείνο που έχει το δικό του σύστημα Αξιών μέσα από το οποίο αλληλεπιδρά με άλλα άτομα στην περίφημη αναζήτηση της Ευτυχίας όπως το ίδιο την ανταλαμβάνεται μέσα από το αξιακό του σύστημα.
Έτσι κάθε μορφή Αρχής και Εξουσία που επιβάλεται σε μία ομάδα τέτοιων οντοτήτων έχει σκοπό και νόημα μόνον όταν δρα με σκοπό να προστατέψει την Ελευθερία αυτή. Προφανώς λοιπόν μία τέτοια Αρχή πρέπει να εκλέγεται από τις ίδιες τις οντότητες και όχι από οποιονδήποτε άλλον.
Κατ' επέκταση αποστολή της κοινωνίας των ελεύθερων πολιτών ήταν είναι και θα είναι η σύγκλιση και συνύπαρξη αυτών των ατομικών ελευθεριών. Διότι από τη στιγμή που αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου ως ανεξάρτητο αξιακό σύστημα, τότε αντιλαμβάνομαι αυτό το δικαίωμα και την ιδιώτητα και στον έτερο συμπολίτη μου. Όσο δε θέλω παρεμβάσεις στη δική μου Ελευθερία έτσι δεν πρέπει να επιδιώκω να παρέμβω στην Ελευθερία του άλλου, ανεξάρτητα ποιες είναι οι προθέσεις μου!
Έτσι οι πολίτης του Ελεύθερου κόσμου δεν επιχειρεί να κάνει ούτε καλό ούτε κακό σε καμία ομάδα συνανθρώπων του. Επιλέγει εθελοντικά να συνδιαλλαγεί και να επιχειρήσει με όποιους από τους ανθρώπους μοιράζεται κοινές αξίες, χωρίς να τον ενδιαφέρει αν είναι γυναίκες, άντρες, άσπροι, μαύροι, γκέι, λεσβίες, χριστιανοί, μουσουλμάνοι.
Στον Ελεύθερο άνθρωπο το προσωπικό αξιακό σύστημα είναι αυτό που μετράει και η Ελευθερία που ορίζεται μέσα στα πλαίσιά του είναι αδιαπραγμάτευτη και δεν χαρίζεται σε κανέναν Βασιλιά, Δικτάτορα ή Γενικό Γραμματέα!
Το δεύτερο στοιχείο είναι κάτι που δεν το είχαν αλλά το κληρονόμησαν. Είναι η έννοια του Νόμου! Η ιδέα πως ουδείς πρέπει να είναι υπεράνω του Νόμου και πως έναν άδικο Νόμο τον υπακούμε μέχρι να τον αλλάξουμε, είναι μία κληρονομιά της Δύσης. Θυμήσου πως το τελικό στάδιο των Μοναρχιών ήταν οι Συνταγματικές Μοναρχίες. Κοινωνίες δηλαδή οι οποίες καλλιέργησαν την ιδέα πως ακόμα και ο Μονάρχης υπακούει τελικά σε κάποιου είδους μη θεϊκό αλλά και απρόσωπο Νόμο!
Έτσι η ιδέα της Ελευθερίας μπορεί να φυτρώσει και να ευδοκιμήσει σε μία τέτοια κοινωνία που υπεράνω όλων θα είναι ο Νόμος που θα επιβάλεται από μία δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση που σκοπό θα έχει να προστατεύει την ελευθερία των πολιτών της.
Τι από τα δύο είχαμε εμείς στη δική μας Επανάσταση; Τίποτε!
Η Οθωμανική αυτοκρατορία σε καμία της φάση δεν καλλιέργησε το νόμο στη βάση συντάγματος. Ο νόμος ανέκαθεν προσωποποιούνταν στο πρόσωπο του Σουλτάνου, των παρατρεχάμενων πασάδων, ή των τοπικών προεστών και κοτζαμπάσηδων. Τίποτα το θεσμικό δεν υπήρχε. Νόμος ήταν ο δημογέροντας της περιοχής. Είχε όνομα, επώνυμο, οικογένεια με πατέρα και γιό και κληρονομικά προνόμια επί της εξουσίας και του νόμου...
Ο αγώνας της Ανεξαρτησίας ήταν ενάντια στην τυραννία του Σουλτάνου και μεταφράστηκε ως ο αγώνας σε κάθε μορφή εξουσίας που καταπιέζει τα μικροσυμφέροντά μας ακόμα και οταν η εξουσία προέρχεται από μία δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση.
Στο νέο ελληνικό κράτος ο νόμος και η εξουσία παρέμεινε στους προύχοντες που σήμερα απλά τους εκλέγουμε περιμένοντας από δ' αύτους το κάθε λογής ρουσφέτι ή τροπολογία του νόμου που μας ενδιαφέρει.
Ο πρωθυπουργός μας είναι θεσμικά παντοδύναμος. Το Σύνταγμά μας του παρέχει κάθε λογής δύναμη και είναι η προσωποποίηση του Νόμου και του Κράτους. Όλοι τον έχουμε σπίτι μας και όλη μέρα μιλάμε γι αυτόν λες και είναι γνωστός μας, περιμένοντας φυσικά τα πάντα, αφού του έχουμε δόσει όλη την Εξουσία! Φυσικά σε ένα σύγχρονο κράτος όση εξουσία συγκεντρώνεται σε ένα πρόσωπο τόσο λιγότερο αποδωτικός είναι ο ρόλος του αλλά αυτό θα το καταλάβουμε σε καμιά 50αριά χρόνια από τώρα....Δε βιαζόμαστε....
Όσο για το Νόμο;
Όταν δε μας αρέσει, δεν τον εφαρμόζουμε. Είτε αυτο-εξαιρούμαστε (από μόνοι μας) ή ιδεολογικοποιούμε την ανομία είτε σαν άλλη Αντιγόνη του "Σοφοκλή" ή σαν άλλη Αλέκα του "Νόμος είναι το δίκιο του Εργάτη".
Όταν μας αρέσει, γκρινιάζουμε γιατί δεν τον εφαρμόζουν εκείνοι που δεν τους αρέσει.
Όταν δε μας αρέσει, δεν τον εφαρμόζουμε. Είτε αυτο-εξαιρούμαστε (από μόνοι μας) ή ιδεολογικοποιούμε την ανομία είτε σαν άλλη Αντιγόνη του "Σοφοκλή" ή σαν άλλη Αλέκα του "Νόμος είναι το δίκιο του Εργάτη".
Όταν μας αρέσει, γκρινιάζουμε γιατί δεν τον εφαρμόζουν εκείνοι που δεν τους αρέσει.
Γιατί όταν δε γαλουχήσαι με τη μορφή του Ιαβέρη δε θα γίνεις Γιάννης Αγιάννης ...αλλά Χρήστος Άχρηστος.
υ.γ. Σε χρόνο και τόπο ανύποπτο, μπροστά σε βαρώνους, πρίγκηπες και αυτοκράτορες....ο Mozart περνάει το Μήνυμα
10 σχόλια:
Αααα Λάκωνά μου, αν ήμουν καθηγήτρια επιτροπής, η οποία θάπρεπε να αποφανθεί αν αξίζεις και πρέπει να πάρεις υποτροφία για σπουδές στο εξωτερικό και σε σχετική μου ερώτηση απαντούσες με το παράδειγμα της Αλέκας "για τον νόμο του εργάτη" ως κύρια κατάλυση του άρθρου 4 του Συντάγματος που μιλά περί ισότητας όλων των Eλλήνων πολιτών, θα σ'έκοβα χωρίς καμία τύψη! Δεν θυμήθηκες να μας μιλήσεις περί ασυλίας των πολιτικών που καταλύει το σχετικό άρθρο και θυμήθηκες τα λόγια της Αλέκας?
Δεν θυμήθηκες τη μακρά πολιτική ασυλία της φοροδιαφυγής, της διαφθοράς και της παραοικονομίας που υπονομεύει το κοινωνικό κράτος και την αναπαραγωγή των κοινωνικών ανισοτήτων, οδηγώντας τους πολίτες στην απαξίωση και στο χάσιμο κάθε έννοιας εμπιστοσύνης του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος και θυμήθηκες τον νόμο του εργάτη που ακούγεται μόνο από τα τσιτάτα της Αλέκας σ'αυτή την χώρα?!!!!
Πώς το λέτε και σεις οι Αμερικάνοι?
Cs: failed!
Ξαναπέρνα με καινούργια κοινωνικοπολιτική ανάλυση και βλέπουμε...;)
Αγαπητέ μου Λάκωνα, η ανάλυση που έκανες για το Αμερικανικό σύστημα αξιών και πως αυτό μεταφράζεται στην υφή ενός κράτους βασισμένου στην ιδέα της Ελευθερίας είναι άψογα αριστοτεχνική, και έχεις δίκιο, στα Ελληνικά θα γίνει αντιληπτή σε περίπου 50 χρόνια. Ίσως.
Σήμερα, ο Έλληνας έχει μια γνώμη η οποία αποτελεί το σύμπαν του. Κάθε άλλη γνώμη δεν την ακούει για να την καταλάβει και να την εξερευνήσει, να την παραλληλίσει, να την αξιολογήσει, και να εξελιχθεί, να βελτιωθεί από αυτή... παρά μόνο για να μετρήσει το κατά πόσο απειλεί το προσωπικό του φαντασιακό σύμπαν το οποίο υπερασπίζεται με ένστικτα ζωικού βασιλείου.
Θα συζητούσα το κατά πόσο πράγματι οι Έλληνες επέτυχαν ποτέ την ανεξαρτησία τους, εφ' όσον την επιτυχή κατάληξη της Ελληνικής επανάστασης την διευκόλυναν προς τα συμφέροντά τους οι μεγάλες δυνάμεις το 1827 αφού οι Έλληνες άρχισαν να τρώγονται μεταξύ τους το 1824, πήραν το πρώτο τους δάνειο το 1825 και το χρεοκόπησαν το 1826.
Αλλά θέλω να μιλήσω για το σημείο που έθιξες, το "πως μία φράση σαν [too much freedom] μπορεί να ακούγεται σε έναν μορφωμένο αμερικανό πολίτη".
Φυσικά όταν πολλοί Έλληνες σε ακούσουν να λες ότι ένα πρόβλημα οφείλεται σε υπέρμετρη ελευθερία, θα σου απαντήσουνε τρέχοντας στο δρόμο με μολότοφ.
Θα ρισκάριζα όμως την υπόθεση, ότι όταν ένας μορφωμένος Αμερικανός, στο πλαίσιο του περιβάλλοντος της ανώτατης εκπαίδευσης, σε άκουσε να λες "too much freedom", δεν στάθηκε δισδιάστατα στην επιφανειακή αξιολόγηση των λέξεων, αλλά, διείδε ότι μιλούσε με ένα φοιτητή ο οποίος, χωρίς εκείνη την στιγμή να το αντιλαμβάνεται ο ίδιος, βρισκόταν ήδη στον δρόμο που θα τον οδηγούσε τέσσερα χρόνια αργότερα να μπορεί ενσυνείδητα να γράψει το σημερινό σου κείμενο.
Ο Έλληνας θα καταλάβαινε
ότι μιλάει κάποιος δεξιός
το λιγότερο:
"Η πολλή ελευθερία μας έφαγε!
πού 'σαι ρε Παπαδόπουλε;"
Ο Αμερικάνος, υποθέτω, ότι
η ελληνική κοινωνία είναι
ανώριμη να διαχειριστεί
την ελευθερία της.
Υ.Γ.Αλληλεγγύη στους οικοδόμους φοιτητές!
@ Michalis Melidonis
Θα μπορούσε κανείς να προτείνει πως ο Αμερικανός ίσως να σκεφτόταν ότι ο Έλληνας ΔΕΝ έχει ελευθερία (την οποία να διαχειριστεί ή όχι). Ότι ο Έλληνας ΔΕΝ είναι ελεύθερος γιατί βλέπει τον νόμο σαν να είναι το όπλο των κοτζαμπάσηδων αντί να είναι το εργαλείο της κοινωνίας σαν συλλογική ενότητα. Όταν κάποιος βασίζει την "ελευθερία" στην έννοια της διάσπασης και της αντίθεσης, είναι δύσκολο να αντιληφθεί ότι η πραγματική ελευθερία γεννιέται με συνεργασία δια νόμων και κυβέρνησης για όλους που πηγάζει από το σύνολο του λαού (και όχι από κάποιο διαστημόπλοιο).
@kariatida62
Είσαι πάντα καλοδεχούμενη στο ιστολόγιο αυτό ακόμα και όταν δεν διαβάζεις σωστά τις αναρτήσεις.
Σε ό,τι αφορά την απάντηση δε μίλησα για την Αλέκα αφού προφανώς δε γνωρίζουν την ύπαρξή της η Αμερικανοί. Η απάντηση ήταν
"Too much Freedom" και κάτι περί αναλογικότητας δικαιωμάτων/υποχρεώσεων που συνεπάγεται οποιαδήποτε μορφή Ελευθερίας.
Η διαφορά είναι στο πως αντιλαμβάνονται οι Αμερικάνοι την έννοια της Ελευθερίας και πως την αντιλαμβανόμαστε εμείς.
Η φράση Too much Freedom δεν προσπαθεί να εξηγείται μόνοα από τη διάσταση αντίληψης αλλά και από την έλλειψη σεβασμού σε μία άλλη έννοια, την έννοια του Νόμου.
Όλα τα άλλα που λες πηγάζουν ως δευτερεύοντα από την ανάρτηση και σε καμία περίπτωση δεν έρχονται σε αντίθεση με αυτήν.
Είναι οι πολιτικοί που ψηφίζουμε, και το κράτος με τους θεσμούς που φτιάξαμε για να μην τους τηρούμε.
Η ανάρτηση προσπάθησε να δει το ιστορικό πρόβλημα των δύο λαών οι οποίοι αν και ξεκίνησαν πορείες με πολλές ομοιότητες εν τούτοις, τηρουμένων των αναλογιών, ο ένας λαός θριαμβεύει και ο άλλος χρεωκοπεί.
Το συμπέρασμα για το φαινόμενο αυτό συνοψίζεται στα δύο αυτά επιχειρήματα που ανέλυσα.
thinks:
Ας μην κάνουμε ιστορική συζήτηση για τους δύο αυτούς λαούς, πέρα του Αγώνα τους για Ανεξαρτησία, γιατί είμαι σίγουρος πως θα βρούμε πολλούς άλλους παράγοντες όπως σωστά περιγράφεις.
Παρ' όλα αυτά συνεχίζω να πιστεύω πως αυτά τα δύο πράγματα που δεν είχαμε κατανοήσει τότε, συνεχίζουμε να μην τα κατανοούμε και τώρα.
Αυτό είναι άσχετο στο πόσο φιλελεύθερο ή άρτιο είναι το Σύνταγμα και οι Νόμοι μας (που δεν είναι). Η ουσία είναι πως δεν τηρούμε τους νόμους αυτούς γιατί απλά δεν μπορούμε να καταλάβουμε την ανάγκη να το κάνουμε.
Η αλήθεια είναι πως πράγματι έπρεπε να περάσω πολλά χρόνια στις ΗΠΑ για να αρχίσω να αντιλαμβάνομαι τη νοοτροπία των Αμερικανών σε αυτά τα θέματα. Όχι φυσικά πως έχουν καταλάβει πλήρως τα ζητήματα αυτά, όμως είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από εμάς.
@Μελιδόνη
Έχεις δίκιο. Όμως ο Έλληνας θα καταλάβαινε πολλά περισσότερα αν μπορούσε να επιβάλει μία αναλυτική σκέψη σε κάθε είδους τσιτάτο είτε αυτό λέγεται "too much freedom", είτε 'που είσαι Παπαδόπουλε', είτε 'Νόμος είναι το δίκιο του εργάτη' κλπ κλπ.
Τότε θα μπορούσε να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα για το πόσο σωστό ή λάθος είναι το κάθε ένα, που έχει νόημα και που όχι.
Όσο για τον Αμερικάνο, δε μπορεί να καταλάβει πως μπορεί ένα κράτος σαν την Ελλάδα με τόσο μικρή οικονομία, να σπαταλάει επί 10 συναπτά χρόνια, χρήματα που δεν έχει.
σε καλω στο νεο μπλογκοπαιχνιδο μου :
http://anisixosblog.blogspot.gr/2012/10/blog-post_27.html
Τελικά είναι πράγματι αμερικανάκια, εμείς είμαστε 1000 χρόνια μπροστά: Νόμος είναι το δίκαιο του τραμπούκου;, δυστυχώς σε γενικές γραμμές οι Έλληνες αντιγράφουν μόνο τα αρνητικά αυτής της χώρας Ελλάδα και Η.Π.Α. :(
Ναι, το πρώτο είναι ουσιαστικά ο σεβασμός στην ατομικότητα, που δεν χαρακτηρίζει τους Έλληνες. Αυτός επιτρέπει τη συνύπαρξη ατόμων σε κοινωνίες. Το δεύτερο, ο σεβασμός στο νόμο, είναι -κατά κάποιον τρόπο- φυσικό επακόλουθο της απόφασης για συγκρότηση κοινωνίας. Ε, ούτε αυτό το έχουμε! Βλέπε νόμο για τα πανεπιστήμια... Διαμαντοπούλου, Αρβανιτόπουλου, και ποιος ξέρει πόσες ακόμη αλλαγές θα υποστεί μέχρι να εφαρμοστεί κάτι!
Δημοσίευση σχολίου