Η ιστορία μιλάει ελάχιστες φορές. Όταν όμως μιλάει όλοι οι άλλοι απλά περισσεύουμε.
Στις 9 Νοεμβρίου η Ιστορία μίλησε και είπε πως ανώτερο αγαθό όλων είναι η Ελευθερία του Ατόμου!
Η Ιστορία απάντησε στο δίλλημα Ελευθερία/ Ισότητα. Η απάντηση συνοψίζεται στα λόγια του Friedman: Όταν μία κοινωνία υποστηρίζει την Ισότητα έναντι της Ελευθερίας, καταλήγει να μην έχει ούτε το ένα ούτε το άλλο.
Η Ιστορία φυσικά και δεν έληξε στις 9 Νοεμβρίου. Τα αναπάντητα ερωτήματα παραμένουν και όπως συμβαίνει πάντα, είναι και τα πιο ουσιαστικά.
Πόση Ισότητα και πόση Ελευθερία;
Η παρούσα ανάρτηση αφιερώνεται στο φίλο thinks!
3 σχόλια:
Σε ευχαριστώ πάρα πολύ φίλε Λάκωνα!
Θυμάμαι πολύ καλά τις 9 Νοεμβρίου 1989. Εκείνο το δίμηνο πήγα μόνιμα πλέον στην Μασαχουσέτη! Τω καιρώ εκείνω, μετά από 42-43 χρόνια ψυχρού πολέμου, 31 από τα οποία τον έζησα και 20 τον κατάλαβα, η ατμόσφαιρα ήταν περισσότερο νίκης μετά από ένα πόλεμο παρά αίσθηση ή ανάλυση σαν αυτή που υπέροχα κάνεις εδώ -και με μετρημένες αλλά ουσιώδεις λέξεις. Αυτού του είδους η ανάλυση άρχισε αρκετά αργότερα... και φυσικά είναι όπως το λες.
Αυτό που είναι τρομερά ενδιαφέρον βέβαια και στο οποίο παραπέμπει η ανάρτηση, είναι η γνώμη του Φουκουγιάμα ότι ο Μαρξ έκανε λάθος, και, αντί η ανταγωνιστική κοινωνία να επιβάλει τον κομουνισμό επί του καπιταλισμού, η κοινωνικοπνευματική εξέλιξη της ανθρωπότητας σταμάτησε με την εγκαθίδρυση της δυτικής φιλελεύθερης δημοκρατίας σε ένα τελικό είδος ανθρώπινης διακυβέρνησης.
Βέβαια η πιθανή αυτοκαταστροφή του καπιταλιστικού συστήματος από το 2007 μέχρι σήμερα, μια καταιγίδα που εξελίσσεται ακόμα και θα κρατήσει αρκετά, φέρνει πάλι τον Μαρξ να απαντά στον Φουκουγιάμα, και μάλιστα θα έλεγα ότι ο Καρλ, στην απάντησή του όχι μόνο θυμίζει στον Φουκογιάμα ότι βρίσκεται ακόμα στο κτήριο και δεν έχει φύγει, αλλά επίσης τον διορθώνει εξηγώντας ότι τον 19ο αιώνα δεν είχε πει ότι ο κομουνισμός θα νικήσει κάποτε τον καπιταλισμό, αλλά είχε προβλέψει ότι και ο καπιταλισμός και ο σοσιαλισμός θα αυτοκαταστρεφόντουσαν δίνοντας την θέση τους σε κάποιο καινούργιο σύστημα που η ανθρωπότητα θα ανεδείκνυε από τις στάχτες τους.
Καθοριστική αξία σε όλα αυτά είναι η αξία της Ελευθερίας, ατομική, φυσικά, αλλά και με την έννοια του πως λειτουργεί ατομικά, σε κοινωνίες αλληλοεξαρτωμένων ατόμων...
Μπορεί να ακούγομαι σαν να βρίσκομαι σε ένα infinite loop τους τελευταίους μήνες, αλλά, το απαραίτητο συστατικό, νομίζω, στην συζήτηση περί ατομικής ελευθερίας σε κοινωνίες αποτελούμενες από άτομα, είναι η αίσθηση προσωπικής και συλλογικής ευθύνης...
Κάτι άλλο... ο Friedman έχει κατά την γνώμη μου δίκιο ότι "Όταν μία κοινωνία υποστηρίζει την Ισότητα έναντι της Ελευθερίας, καταλήγει να μην έχει ούτε το ένα ούτε το άλλο." Όμως εδώ μπαίνουμε σε περίεργα νερά, γιατί από εκεί που σκεφτόμασταν σχετικά με το κατά πόσον μια ελεύθερη κοινωνία, και ελεύθερη οικονομία, θα μπορούσε να περιθάλψει εκείνους που έχουν ανάγκη σαν κράτος και όχι σαν ιδιωτική πρωτοβουλία, τώρα εισαγάγουμε το θέμα της ισότητας στην εξίσωση.
Φυσικά είναι εκτός και πέρα οποιασδήποτε συζήτησης το ότι οι ράτσες, φυλές, άνδρες, γυναίκες είναι ίσοι και πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα, και ίσες ευκαιρίες (τα λέω γρήγορα και άγαρμπα), αλλά είναι αστείο να βάλει κανείς την αρχή της εξαναγκαστικής ισότητας πάνω από την απλή αρχή της αξιοκρατίας. Όταν τρέχουν δρομείς σε έναν αγώνα, σε ένα στάδιο κάποιος έρχεται πρώτος και κάποιος τελευταίος. Μπορεί οι δρομείς να έχουν ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες αλλά δεν έχουν ίση απόδοση. Και αυτό που είναι άδικο αλλά αληθινό, είναι ότι ο τελευταίος δρομέας μπορεί να εργάστηκε και να εξασκήθηκε και να έχυσε ιδρώτα περισσότερο και από εκείνον που ήρθε πρώτος.
Μου φαίνεται ότι εισάγοντας την ισότητα στην φόρμουλα μιας συζήτησης για ελευθερία, επεκτείνουμε σε πολύ περισσότερο ενδιαφέρον το πεδίο της συζήτησης.
Υπέροχη η Ωδή στην Χαρά. Ο Μπετόβεν διεύθυνε την πρεμιέρα κουφός, και νομίζοντας ότι ο κόσμος θα τον γιουχάιζε που έβαλε ανθρώπινες φωνές σε συμφωνία, άρχισε να φεύγει χωρίς να ακούει τα χειροκροτήματα. Τότε οι μαθητές του τον γύρισαν να δει όλη την αίθουσα όρθια να χειροκροτεί -έτσι λέει ο μύθος τουλάχιστον.
Δημοσίευση σχολίου