Ένας "Νομπελίστας Μαθηματικός"....

Στις 17 Νοεμβρίου του 1895 ο Alfred Nobel συντάσει τη διαθήκη του, με την οποία δίδει μέρος της περουσίας του για τη θέσπιση των βραβείων Nobel. Κάθε χρόνο, η Σουηδική Ακαδημία βραβεύει τις προσωπικότητες με το σημαντικότερο έργο στους τομείς της Λογοτεχνείας, της Φυσικής, της Χημείας, της Ειρήνης, των Οικονομικών και της Ιατρικής.

Το πρώτο μεγάλο μακελειό έγινε στην πρώτη ανάγνωση, μετά το θάνατο του Nobel. Οι συγγενείς του μπήκανε στη μέση αφού το μέρος της περιουσίας του ήταν στην πραγματικότητα...όλη του η περιουσία. Η οικογένειά του έκανε τα αδύνατα δυνατά για να ακυρώσει τη διαθήκη, αλλά ευτυχώς χωρίς αποτέλεσμα. Το πρώτο βραβείο δόθηκε 5 χρόνια μετά.

Το δεύτερο μεγάλο μακελειό έγινε όταν, πολύ γρήγορα, διαπιστώθηκε πως ο Nobel δεν περιέλαβε τα Μαθηματικά στις επιστήμες. Μάλιστα στις λεπτομέρειες της διαθήκης ορίζεται ξεκάθαρα πως το Νόμπελ Φυσικής αφορά την πρόοδο στην πειραματική Φυσική. Ο λόγος που ο Nobel απέκλεισε τα μαθηματικά από τα βραβεία του παραμένει ακόμα άγνωστος, και ως εκ τούτου τα κουτσομπολιά δίνουν και παίρνουν!

Το επικρατέστερο κουτσομπολιό είναι πως ο Nobel είχε μίσος απέναντι σε ένα πολύ μεγάλο μαθηματικό και θεωρητικό φυσικό της εποχής, τον επίσης Σουηδό, Gostav Mittag-Leffler. Ο λόγος ήταν τα μάτια μιας γυναίκας. Οι κακές γλώσσες λένε πως η γυναίκα εκείνη, είτε είχε απορρίψει τον Nobel για τον Leffler, ή είχε απατήσει τον πρώτο με τον δεύτερο. Ο φόβος του Nobel πως ο Leffler μπορεί να κέρδιζε ένα δίκο του βραβείο στο μέλλον, τον έκανε να απορρίψει τόσο τα Μαθηματικά όσο και τη Θεωρητική Φυσική από τα βραβεία του.

Η ιστορία αυτή δεν επιβεβαιώνεται από τους Ιστορικούς. Μάλιστα υπάρχουν αρκετά αντιφατικά στοιχεία. Εν τούτοις παραμένει η πιο πικάντικη εξήγηση για το "επιστημονικό παράδοξο" αυτό.

Το πρώτο από τα θύματα αυτής της ιστορίας ήταν ο Albert Einstein. Το 1905 εξέδωσε την Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας αλλάζοντας εκ βάθρων τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τον κόσμο γύρω μας. Όμως η δουλειά αυτή ήταν αμιγώς θεωρητική και έτσι οι Σουηδοί δεν μπορούσαν να του δώσουν το βραβείο. Το ίδιο κόλλημα παρουσιάστηκε και στη δεύτερη μεγάλη εργασία του Einstein το 1915, τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Δεδομένων του κύρους των βραβείων, πρέπει να σκεφτείς πως μιλάμε για ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα. Ο Einstein ήταν τότε ο νούμερο ένα επιστήμονας. Συνάδελφοί του βραβεύονταν κάθε χρόνο για εργασίες πολύ πιο ασήμαντες. Αρκούσε μία πολύ μικρή ανακάλυψη, αυτή του φωτοηλεκτρικού φαινομένου για να λύσει τα χέρια της Ακαδημίας. Το βραβείο τελικά δόθηκε στο μεγάλο Φυσικό το 1922 για την πρόοδο στη θεωρητική Φυσική και ειδικά στην ανακάλυψη του νόμου για το Φωτοηλεκτρικό Φαινόμενο.

Το αντίστοιχο "Νόμπελ στα μαθηματικά" θεωρείται το μετάλλειο Fields, που δίδεται κάθε 4 χρόνια και μόνο σε Μαθηματικούς. Σάλος είχε προκληθεί το 2006 όταν ο Ρώσος μαθηματικός Grigory Perelman αρνήθηκε το βραβείο όπως και το 2010 που αρνήθηκε το χρηματικό έπαθλο Millennium Prize του 1 εκατ. δολλαρίων.

Το 2002 ο Perelman δημοσίευσε μία σείρα από εργασίες με τις οποίες υποστήριξε ότι έλυσε ένα από τα δυσκολότερα ανοικτά μαθηματικά προβλήματα, την περίφημη εικασία του Poincare. Η πρόταση αυτή λέει πως κάθε τρισδιάστατη-επιφάνεια που πληροί κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά είναι ισοδύναμη με την τρισδιάστατη σφαίρα.

Οι εργασίες αυτή έστρεψε ένα μεγάλο αριθμό ερευνητών στο πρόβλημα αυτό και 4 χρόνια μετά (!!) το ένα μετά το άλλο όλα τα ερευνητικά κέντρα (11 συνολικά) που ασχολήθηκαν σοβαρά με τις εργασίες του Perelman επιβεβαίωσαν τον ισχυρισμό του. Μία από τις μεγαλύτερες εικασίες είναι πλέον ένα Θεώρημα.

Η δουλειά του Perelman πάνω στην εικασία του Poincare αξίζει σίγουρα ένα Fields Medal ακόμα και αν δεν κατάφερνε να αποδείξει την πρόταση αυτή. Οι εργασίες του έδωσαν μία εντελώς νέα δυναμική στον τομέα των Μαθηματικών της "σύγχρονης γεωμετρίας" γνωστά ως Τοπολογία. Πάνω σε αυτό κάποιοι "κριτές" δεν στάθηκαν στο ύψος τους. Η απονομή του βραβείου το 2006 έγινε στον Perelman για την πρόοδο στην Τοπολογία και όχι για την απόδειξη της Εικασίας. Επιπλέον, ο Perelman δεν ήταν ο μόνος που βραβεύτηκε το 2006.

Αυτά τα δύο γεγονότα μαζί με το (πάρα πολύ) δύσκολο του χαρακτήρα του τον έκαναν να απορρίψει το βραβείο αυτό. Η απάντηση που έδωσε ήταν πως "αν η λύση μου είναι σωστή τότε αυτό και μόνο είναι αρκετό."

Με αυτήν του τη στάση ο Perelman έγινε ο πρώτος στην ιστορία των βραβείων Fields που τα αρνείται. Αυτό που ξέρω είναι πως ο Perelman απογοητεύτηκε από την αιτιολόγηση του βραβείου, ενώ θεωρεί πως απλά δεν μπορούν να τον κρίνουν επιστήμονες που έκαναν 4 χρόνια να καταλάβουν μια "τόσο απλή απόδειξη" (!!). Άλλωστε η ιστορία δεν θα τον κρίνει ως fields-medalist αλλά ως εκείνον που απέδειξε ένα από τα δυσκολότερα μαθηματικά προβλήματα όλων των εποχών....