Αει ο Θεός ο Μέγας ... 2

Για το πρώτο μέρος σχετικά με τον αριθμό "π" πάτα εδώ.

Σε μία πρόσφατη συζήτηση στο ιστολόγιο της αγαπημένης kariatida62, με θέμα σχετικό με την Ελληνική Γλώσσα (δες εδώ) η οικοδέσποινα γράφει στον IonnKorr το εξής:

Όταν ήμουν μαθήτρια [...] Είχα ένα μαθηματικό ο οποίος [...] μου είπε λοιπον την ρήση "Αεί ο Θεός ο Μέγας γεωμετρεί..." για να θυμάμαι τα ψηφία του αριθμού π δηλαδή π=3,14159 ... . Αργότερα έμαθα ότι στον Πλάτωνα αποδίδεται η φράση «Αεί ο Θεός ο Μέγας γεωμετρεί, το κύκλου μήκος ίνα ορίση διαμέτρω, παρήγαγεν αριθμόν απέραντον, καί όν, φεύ, ουδέποτε όλον θνητοί θα εύρωσι» με βάση την οποία μπορεί κανείς να θυμάται τα πρώτα 23 δεκαδικά του αριθμού π. [...]Δηλαδή από την φράση του Πλατωνα έχουμε τα 23 πρώτα ψηφία του αριθμού π=3,1415926535897932384626... . Με το φτωχό μου το μυαλό σκέφτηκα [...] Ότι τα πάντα στη φύση βασίζονται σε συμμετρίες και μαθηματικές αναλογίες. Για σκέψου όμως ότι με την πρόταση αυτή έχουμε αντιστοιχία των ψηφίων!!! Συμπτωματικό λες νάναι Φυσικέ μου?

Κάπου εκεί πετάγομαι κ εγώ, ως νέος ασεβής και επιπόλαιος, να αντικρούσω τον ισχυρισμό της kariatida62 με το γνωστό μου παθιασμένο και απρεπή τρόπο. Η kariatida62 με αντιμετόπισε όπως πάντα με αφοπλιστική ευγένεια και με έβαλε στη θέση μου. Η μικρή διένεξη αυτή ήταν η αφορμή για κάτι πολύ ωραίο που ανακάλυψα:

Βασικά διαβάζοντας την παραπάνω τοποθέτηση σχετικά με το "π" και τον Πλάτωνα εντυπωσιάστικα από τη σιγουριά με την οποία η φίλη μου έλεγε κάτι τόσο αβάσιμο. Έκανα το γύρο του ίντερνετ ώντας σίγουρος ότι θα βρω στοιχεία και αναφορές αδιάσειστες ως προς το ότι η φράση αυτή ουδεμία σχέση έχει με τον Πλάτωνα και είναι εξ' ολοκλήρου εφεύρεση ενός Έλληνα μαθηματικού του 19ου αιώνα (βλέπε μέρος 1). Έμεινα κόκαλο όμως όταν πραγματικά διάβασα αναφορές στο ίντερνετ σύμφωνα με τις οποίες η πρώτη φράση

"Αεί ο Θεός ο Μέγας γεωμετρεί"

από το ρητό, αποδίδεται στον Πλάτωνα. Αυτό σημαίνει δηλαδή ότι οι αρχαίοι ίσως να είχαν με τη βοήθεια της Ελληνικής γλώσσας υποδείξει πως το "π" ισούται με 3,14159 , ακρίβεια 6 ψηφίων !!!!! Στην πραγματικότητα κάτι πολύ ενδιαφέρον έχει συμβεί. Η φράση αυτή πράγματι αποδίδεται στον Πλάτωνα αλλά ως εξής

"Θεός αεί γεωμετρεί"

και έχει να κάνει με το φιλοσοφικό έργο Επίνομις το οποίο και αυτό αποδίδεται στον Πλάτωνα(*) . Το Επίνομις είναι Πλατωνικοί διάλογοι οι οποίοι πραγματεύονται τη σχέση μεταξύ Θρησκείας και Επιστήμης. Εκεί αναλύεται η θέση ότι Θρησκεία και Επιστήμη είναι εν γένει έννοιες αλληλοσυμπληρούμενες. Κατά τον συγγραφέα, δε μπορεί ο Θεός να έπλασε ένα όν περίεργο και φιλομαθές σαν τον Άνθρωπο αλλά τελικά να αντιτίθεται στη δίψα του Ανθρώπου για γνώση. Η θέση αυτή ταιριάζει απόλυτα με την εν λόγω φράση που αποδίδεται στον Πλάτωνα και όπως καταλαβαίνεις ουδεμία σχέση έχει με το "π". Αιώνες αργότερα ο μαθηματικός Χατζηδάκης έπλεξε το περίφημο στοιχάκι του πάνω σε αυτή την πρόταση.

Φωτίζοντας αυτή τη γωνιά της Ιστορίας βγάζουμε τα εξής συμπεράσματα.

1. Σχετικά με την παραφιλολογία που έφτασε στα αυτά της kariatida62 προκύπτει ότι οι νεο-Έλληνες είμαστε πολύ απατεώνες και λάγνοι της ράδιο-αρβύλα! Πως φτάσαμε από τον Χατζηδάκη, στον Πλάτωνα και στο "π" και στη θεωρία των λεξάριθμων, ούτε που το καταλαβαίνεις!!!!

2. Καλό το ίντερνετ αλλά μην πιστεύουμε ό,τι διαβάζουμε από εκεί. Υπάρχει πολύ μα πάρα πολύ σκουπίδι.

3. Η βασική ιδέα που πραγματεύεται το Επίνομις αποτελεί τη βάση της Ανθρωπικής Αρχής. Ενός φιλοσοφικού ρεύματος που υποστηρίζει ότι ο Άνθρωπος παρατηρεί ό,τι παρατηρεί επειδή ακριβώς είναι Άνθρωπος. Ο Κόσμος γύρω μας είναι αυτός που είναι επειδή εμείς είμαστε αυτοί που είμαστε. Αυτή η προσέγγιση θεμελιώνει μία ασφυκτική συσχέτιση ανάμεσα σε εμάς και τον Κόσμο γύρω μας. Επίσης αφήνει μεγάλο περιθόριο στο Θεό ως τον απόλυτο Δημιουργό. Τι συμβαίνει λοιπόν αν με τη λέξη "Κόσμος" εννοούμε για παράδειγμα το Σύμπαν; Υπόκεινται οι προσεγγίσεις της Φυσικής στην Ανθρωπική Αρχή; Αν όχι, ποιος ο ρόλος του Θεού; Αυτή είναι μία εξαιρετική πάσα για να απαντήσω σε ένα πολύ ωραίο email που έλαβα από το φίλο ΑΕΡΙΚΟ


(*) Sir Thomas Heath, "A History of Greek Mathematics" (1921).