Κοινωνία των Αρίστων

Γεια σου, τρομοκρατημενη μου Αγάπη....

Ποιοι πρέπει να ηγούνται μίας κοινωνίας;

Σιγά σιγά ξυπνάμε και πρέπει να κοιτάξουμε το Μέλλον!  Τις προάλλες διάβαζα ένα άθρο του Βήματος (της Κυριακής που πέρασε) για την ανάγκη να επενδύσουμε στην Παιδεία. Μία νερόβραστη, ανυπόγραφη, έκθεση ιδεών, γεμάτη τιποτολογίες και επιδερμικά επιχειρήματα που μου έφερε αυτή τη γνωστή μεταπολιτευτική αναγούλα που έχεις μόλις π.χ. δεις τον Μπίστη στην τηλεόραση....

Σήμερα θα σε πάω κάπου μακρία από την επικαιρότητα....Στο μεταπολιτευτικό καρκίνωμα του μαθητικού συνδικαλιμού...τα γνωστά σε όλους μας δεκαπενταμελή....

Αν με διαβάζεις τακτικά θα θυμάσαι πόσες φορές έχω γράψει πως το πρόβλημα μίας κοινωνίας δε βρίσκεται στον "πάτο" της αλλά στην κορυφή της. Ο πάτος υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει πάντα, σε όλες τις κοινωνίες. Το πρόβλημα προκύπτει από τους ανθρώπους που επιλέγεις να ηγηθούν. Ποιους ανθρώπους εμπιστεύεσαι και τοποθετείς σε θέσεις ευθύνης και τι θέσεις είναι αυτές που τελος-πάντων σχεδιάζεις. Για να το κάνουμε πιο συγκεκριμένο: τους ανθρώπους που ψηφίζεις.

Σήμερα θα επικεντρωθούμε σε κάτι που φαίνεται ασήμαντο ή ίσως και αφελές.

Εμείς, τα παιδιά της κομματοκρατούμενης μεταπολίτευσης, μάθαμε και ψηφίζαμε από το Γυμνάσιο! Αμέεεε. Διότι μία από τις ατελείωτες μαλακίες του ΠαΣοΚ στην Παιδεία ήταν ο σχολικός συνδικαλισμός: Τα περίφημα δεκαπενταμελή!

Η αρχή με την οποία δημιουργήθηκαν τα συμβούλια αυτά ακούγεται σωστή : Η πολιτική αγωγή του νέου ανθρώπου, η συνδιαχείριση , η θεσμική επικοινωνία μεταξύ μαθητών και καθηγητών.

Το πως εξελίχθησαν τα συμβούλια αυτά, το γνωρίζουμε όλοι. Καταλήψεις επί καταλήψεων, καταστροφές δημόσιας περιουσία και φυσικά οικονομικά σκάνδαλα με χοροεσπερίδες και εκδρομές.

Γιατί συνέβει αυτό. Ας μην κρυβόμαστε: Ένας βασικός λόγος είναι διότι εκλέγονται κατά κύριο λόγο οι χειρότεροι μαθητές. Τα κριτήρια εκλογής των μαθητών καταλήγουν σε πρόσωπα τα οποία ελάχιστο ενδιαφέρον δείχνουν για την εκπαιδευτική διαδικασία.

Σου θυμίζει κάτι αυτό;

Γιατί ο μαθητής να επιλέγει τον πιο μάγκα, τον πιο cool, τον πιο ταραξία; Γιατί όχι το μαθητή που ενδιαφέρεται για την εκπαιδευτική διαδικασία και θέλει 5-10 πράγματα να βελτιωθούν με διάλογο και συνεννόηση;

Το πρόβλημα προκύπτει επί της Αρχής.

Μπορεί το σχολείο να είναι μικρογραφία της κοινωνίας, όμως αυτή η μικρογραφία έχει μία βασική διαφορά: Είναι ανελεύθερη!

Στο σχολείο πρέπει να πηγαίνεις συγκεκριμένες ώρες, να παρακολουθήσεις συγκεκριμένα μαθήματα, να διαβάσεις, να εξεταστείς σε συγκεκριμένη ύλη και τελικά να προβιβάζεσαι μόνο αν έχεις συγκεντρώσει αρκετά μεγάλη βαθμολογία. Ο ρόλος σου είναι σε γενικές γραμμές πολύ περιορισμένος: Να εκπαιδευτείς. Καλώς ή κακώς, ο ρόλος σου είναι να μη ρωτάς, να μην αμφισβητείς, αλλά να δέχεσαι ως θέσφατο το δάσκαλο και τη διδακτέα ύλη του Υπουργείου.

Δεν ακούγεται ωραίο, όμως αυτό είναι. Σε γενικές γραμμές, πιστεύω πως είναι και αναγκαίο. Το σχολείο, κατ' αρχήν, εκπαιδεύει. Δεν μορφώνει! Η μόρφωση είναι άλλο πράγμα και εκτός θέματος στο παρόν κείμενο.

Συνεπώς σε μία τέτοια κοινωνία είτε ο συνδικαλισμός δεν έχει νόημα (άποψη που πολλοί συμμερίζονται) ή δε μπορούν όλοι οι μαθητές να θέτουν υποψηφιότητα. Πρέπει να υπάρχει ένα όριο, βαθμολογικό, κάτω από το οποίο ο μαθητής, μπορεί μεν να ψηφίσει αλλά δε μπορεί να ψηφιστεί.

Γιατί βαθμολογικό; Γιατί αυτό είναι που υπάρχει στο σχολείο. Αυτό είναι το μοναδικό μέτρο που έχει το σχολείο αυτή τη στιγμή για να αξιολογεί μαθητές. Καλό - κακό, αυτό είναι. Το βαθμολογικό όριο μπορεί να διαμορφωθεί στο 15 ή στο 16.

Θα μου πεις: "Ενδιαφέρεται για την εκπαιδευτική διαδικασία ο 15αρης, 16αρης;" Ο 11άρης πάντως σίγουρα λιγότερο. Εν πάσει περιπτώση το όριο είναι κάτι το οποίο μπορεί να συμφωνηθεί.

Τι προεκτάσεις θα είχε μία τέτοια κίνηση;

1.

Αν οι εκλογές στα σχολεία γίνονται κυρίως για να εκπαιδεύσουν τους μαθητές στη "δημοκρατική διαδικασία", τότε είναι ανάγκη να τους μάθουν πως αυτή η διαδικασία χάνει πλήρως το νόημά της όταν δεν λαμβάνεται σοβαρά υπ' όψιν. Τα κριτήρια δε μπορεί να είναι άλλα από αυτά που προυϋποθέτουν την επιλογή "Αρίστων". Αυτούς τους μαθητές πρέπει να βάζουμε στις ηγετικές θέσεις και αυτούς πρέπει να μάθουμε να ψηφίζουμε. Και αυτό πρέπει να το μάθουμε από τα σχολεία. 

Αφού στο σχολείο, η "επάγγελματική επιτυχία", ας το πούμε έτσι, του μαθητή προκύπτει από τη βαθμολογία, ο "κοινωνίκα επιτυχημένος" μαθητής είναι ο καλός μαθητής, αυτός που αν μη τι άλλο φαίνεται να ενδιαφέρεται περισσότερο γι αυτό που γίνεται στο σχολείο, από τους υπόλοιπους.

Θα ήταν παράλογο να αφεθεί ο μαθητής να ψηφίσει και να ψηφιστεί ελεύθερα, γιατί σε αυτή τη φάση της ζωής του δεν έχει την ωριμότητα να κανονίσει κάτι τέτοιο. Δεν έχει καμία ωριμότητα. Το κράτος του επιβάλει την υποχρεωτική εκπαίδευση η οποία σταματάει μέχρι το Γυμνάσιο αλλά όλοι ξέρουμε πως καταλήγει και μέχρι μετά το Πανεπιστήμιο.

Έχει μεγάλη σημασία ο μαθητής που θα βγει αύριο στην κοινωνία, να μάθει να επιλέγει όχι τους πιο cool πολιτικούς ή τους πονηρούς που θα τους κάνουν τα ρουσφέτια, αλλά αυτούς που φαίνονται πιο ικανοί και το έχουν αποδείξει στην κοινωνία, μέσα από τη στάση ζωής και τη δουλειά τους.

2.

Σε δεύτερη φάση τα 15μελή συμβούλια θα μπορούσαν να αναβαθμιστούν ουσιαστικά. Οι απόψεις των μαθητών πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπ' όψιν και να δημιουργηθούν ακόμα μεγαλύτερες ενώσεις μεταξύ σχολείων ή ακόμα και πανελλαδικές. Η μαθητική κοινότητα έχει προβλήματα πολύ πιο σοβαρά από όσο φαντάζεσαι και αξίζει να ακουστεί, θεσμικά.

3.

Προβλήματα αποκλεισμού. Το πρώτο σοβαρό αντεπιχείρημα είναι ο (περαιτέρω) αποκλεισμός των "αδύναμων" μαθητών. Δεν είναι ο μαθητής του 14 ο χειρότερος ή το κωλόπαιδο ή ο χαζός της υπόθεσης. Προφανώς και δεν είναι. Ο ρόλος του είναι ελάχιστα περιθωριοποιημένος. Μπορεί να ψηφίζει, μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα, όμως δεν μπορεί να αντιπροσωπεύει το σύνολο. Δεν μπορεί να δίνεται από τα σχολεία στο βαθμό που δίνεται μέσα από τα συμβούλια, η εντύπωση του επιτυχημένου 14άρη, 13άρη μαθητή, που το μόνο που μπορεί να κάνει είναι...εντύπωση στους συμμαθητές του. "Είναι ελεύθερη επιλογή των μαθητών" θα μου πεις, και θα σου θυμίσω πως το σχολείο είναι ανελεύθερο. Δίνοντας μία διέξοδο "ελευθερίας" έχεις τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα. Διότι άλλο ελευθερία και άλλο ζούγκλα.

Το δεύτερο σοβαρό αντεπιχείρημα είναι αυτό που λέει πως τελικά δεν κατευθύνεις προς μία κοινωνία αρίστων αλλά προς μία ελιτίστικη, ολιγαρχική κοινωνία, και καλλιεργείς μία νοοτροπία αποκλεισμών. Με αυτή τη λογική γιατί δηλαδή να μην φτιαχτούν και σχολεία δύο ταχυτήτων; Τάξεις έξυπνων και τάξεις χαζών; Αυτό όμως αντίκειται στη βασικό δικαίωμα που πρέπει να έχει κάθε πολίτης μίας σύγχρονης κοινωνίας. Το δικαίωμα στην ευκαιρία! Ο μέτριος μαθητής έχει πάντα τη δυνατότητα να βελτιωθεί και να "κατακτήσει" το δικαίωμα του εκλέγεσθαι. Έτσι, το βαθμολογικό όριο δεν πρέπει να ερμηνεύεται ως απαγορευτικό αλλά ως κίνητρο, εφ' όσον ο μαθητής ενδιαφέρεται να το υπερβεί.
----
Είναι όλο αυτό αρκετό για να λύσει προβλήματα στην 2βάθμια εκπαίδευση; Φυσικά και όχι. Όμως αυτό ήταν το θέμα μας σήμερα.

Στο γαλατικό χωριό που ζούμε και αντιστεκόμαστε, ακόμα και για πάντα, στον κατακτητή, δε μας αφορούν οι προβληματισμοί αυτοί. Δε θεωρούσαμε μέχρι τώρα αρετή, την αξία του να μάθουμε να ψηφίζουμε τους καλύτερους ή αυτούς που πρέπει να θεωρούμε καλύτερους. Στην καλύτερη περίπτωση την αφήναμε να επαφίεται στην περίφημη "λαϊκή σοφία" αφού... εν πάσει περιπτώσει η πολιτική και εκλογική συνείδηση δεν είναι κάτι που "διδάσκεται", αλλά....ένστικτο.

Σωστό, αν σκεφτεί κανείς πως το επίπεδο πολιτικής μας σκέψης είναι κολλημένο στην εποχή του νεάτερνταλ.

Οι σχολικές αναμνήσεις μου θύμισαν το τραγούδι αυτό...

Κάθε Παρασκεύη απόγευμα...εν μέσω φροντιστηρίων...στην "Ουτοπία" (τότε που δεν την ήξερε ούτε ο ιδιοκτήτης της) με καλή παρέα (γιατί μη νομίζεις...εμείς τη "χτίσαμε" την Ουτοπια!) , καλή κουβέντα και ατελείωτη ζεστή σοκολάτα.