Λογικός Λογισμός (Μέρος 1ο)

Για πες μου τώρα, ειλικρινά.

Πόσες φορές δεν έχεις μπλεχτεί σε μία συζήτηση που ενώ αρχικά νόμιζες ότι "το κάτεχεις το θέμα"...τελικά έφτασες σε αδιέξοδο, σε έπιασε το κεφάλι σου και τελικά...αγανάκτισες;

Μια τέτοια συζήτηση είναι π.χ. η πολιτική συζήτηση. Ακόμα και αν απλώς παρακολουθείς πολιτικούς να μιλάνε... δε βγάζεις άκρη..."τρελαίνεσαι", που λέμε!.. Φαίνεται όλοι να έχουν δίκιο και άδικο ταυτόχρονα.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Γιατί απελπιζόμαστε...όταν σκεφτόμαστε;;;

Από τα πολύ μικρά εως τα πολύ μεγάλα προβλήματα με τα οποία καταπιανόμαστε είναι πολύ πιθανό να οδηγηθούμε σε αδιέξοδο.

Στο παραπάνω παράδειγμα, ο πολιτικός λόγος- μαθαίνουμε από την 'Εκφραση-Έκθεση της Γ' Λυκείου- είναι ένα είδος λόγου με πολλές ασάφειες και σκοπό έχει να παραπλανά τον ακροατή. Αίολα επιχειρήματα, άκρατη συνθηματολογία, προβληματικοί ορισμοί, κενά νοήματα, διαστρεβλομένα συμπεράσματα.

Παρ' όλα τα προβλήματα του πολιτικού λόγου...ακούγοντας έναν χαρισματικό πολιτικό (που είναι μάλλον δικηγόρος)...πείθεσαι! Γιατί να συμβαίνει αυτό;

Όση επιστημονική σοβαρότητα απαιτεί η θεμελίωση στέρεων επιχειρημάτων άλλο τόσο καλλιτεχνική ευρηματικότητα απαιτεί η θεμελίωση σοφισμάτων. Των επιχειρημάτων αυτών που μας παραπλανούν και εν τέλει μας απελπίζουν!

Τα σοφίσματα απαιτούν κατ' αρχήν άριστη γνώση του ορθολογισμού, της "τέχνης" του να σκεφτόμαστε λογικά και να καταλήγουμε σε σωστά και ακλόνητα συμπεράσματα. Έτσι όποιος κατέχει καλά τη Λογική, ξέρει πότε, που και πως να την παραβιάσει και να μας καθοδηγήσει παραπλανώντας μας.

Το πρώτο και πολύ εύκολο σόφισμα της έρευνάς μας είναι το εξής:

Το 2 είναι μεγαλύτερο από το 1 και το 3 είναι μεγαλύτερο από το 1. Άρα το 2 είναι μεγαλύτερο από το 3.

Η παραπάνω πρόταση είναι προφανώς λανθασμένη και όλοι μπορούμε να καταλάβουμε γιατί. Η διάταξη δεν ορίζει τάξεις ισοδυναμίας.

Σε ποιο γήινη γλώσσα το παραπάνω παριστάνεται με το κλασικό:

Ο αστυνομικός είναι όργανο, το μπουζούκι είναι όργανο, άρα ο αστυνομικός είναι μπουζούκι.

Νομίζεις μωρό μου ότι τέτοιες νοητικές ακροβασίες είναι παιχνιδάκι για σένα; Και όμως....

Αυτά τα νοητικά παράλογα μπορεί κάποιος να τα βρεί στη βάση των "λογικότερων" και πιο "στέρεων" επιχειρημάτων. Ένα παράδειγμα:

Θυμάμαι στο Λύκειο, τη φιλόλογό μας (μία από τις πιο μορφωμένες καθηγήτριες που έχω γνωρίσει) να μας λέει πόσο λυπηρό και αποκρουστικό είναι το θέαμα του καψίματος των σχολικών βιβλίων στο τέλος κάθε χρονιάς, αφού...."βιβλία έκαιγαν οι Ναζί!".

Είναι πράγματικά εκπληκτικό το ότι μπορεί να αποδείξει κανείς το ακριβώς αντίθετο...Πως δηλαδή δεν υπάρχει τίποτα πιο υγιές από το κάψιμο των σχολικών βιβλίων κάθε τέλος της χρονιάς.

Αντίστοιχο επιχείρημα-σόφισμα είναι αυτό που προβαλόταν σχετικά με το πανεπιστημιακό άσυλο. Η επιτροπή ασύλου του ΕΜΠ δεν αποφάσιζε ποτέ την άρση του ασύλου επειδή δεν ήθελε να ξαναδεί αστυνομικές δυνάμεις στο χώρο του πολυτεχνείου μετά το Νοέμβρη του '73. Αποτέλεσμα αυτού του τόσο "πιασάρικου" επιχειρήματος ήταν η σχεδόν ετήσια καταστροφή από αναρχικούς-καταληψίες, δημόσιας περιουσίας, την οποία πλήρωναν οι φορολογούμενοι.

(συνεχίζεται....)

Boston calling... (UPDATE)^2

Εδώ Βοστώνη...

Από το καλοκαιρινό σχολείο του MIT πάνω στην πολυπλοκότητα συστημάτων μάθαμε για τον ανασχηματισμό και την υπουργοποίηση του Ευάγγελου...Παρόλα αυτά το ευρώ ανέβηκε και, κυρίως, κατέρευσαν τα spreads (-1.17) των 10ετών ομολόγων.

Έτσι για να αλλάξουμε και λίγο κλίμα...

...Θυμήθηκα, από εδώ που βρίσκομαι, τις ωραίες κι ανέμελες μέρες του Σεπτέμβρη του 2007, μετά τη δεύτερη ήττα Παπανδρέου και την απόπειρα-ρεσάλτο του Benny να καταλάβει την εξουσία του κινήματος. Τότε, εμείς οι "ανώνυμοι πασοκικοί" είχαμε διασπαστεί στους προεδρικούς και τους βενιζεκούς. Προσωπικά ήμουν και είμαι με τους πρώτους.

O Benny είναι ένας πολύ έξυπνος άνθρωπος με πληθωρική προσωπικότητα και ιδιαίτερα γοητευτικό λέγειν που μπορεί βρε παιδί μου να..."σε πείσει". Κάθε φορά που μιλάει τον ακούω με προσοχή αλλά δυστυχώς ελάχιστες φορές διαπίστωσα να λέει κάτι το ουσιαστικό ή κάτι το πραγματικά ενδιαφέρον. Μπορεί να περιπλέκει και να περιτυλίγει τις πιο ξύλινες ή ανούσιες ιδέες με πλήθος εύστοχων επιθετικών προσδιορισμών όμως ποτέ μου δε διέγνωσα στοιχεία αυθεντικής, ή με κάποια διορατικότητα, σκέψης.

Από τον καφέ του Ρέλλου, στο υπουργείο των Οικονομικών έχουν περάσει σχεδόν 4 χρόνια...Σήμερα κάποιοι μιλάνε για αρχηγικό ντεπούτο (δεδομένης και της αντι-προεδρίας),κάποιοι για μία έξυπνη κίνηση του Παπανδρέου να πλήξει τον εσωκομματικό του αντίπαλο εν όψη πρόορων εκλογών. Δεν έχει καμία σημασία νομίζω.

Δε μπορώ να καταλάβω πώς ένας νομικός θα καταφέρει να διαχειριστεί ένα τόσο δύσκολο και τεχνικό υπουργείο. Μοιάζει σαν τον τελευταίο ανασχηματισμό του "καταλληλότερου" όπου στο υπουργείο οικονομικών βρέθηκαν όλοι οι άσχετοι με την οικονομία - (αποκορύφωμα αν θυμάσαι...η λατρεία μου....ο Θανάσης ο Μπούρας). Δεν ξέρω αν το κατάλαβες αλλά,

...Πάμε από το ΠαΣοΚ στο χειρότερο...

update: Ιδιαίτερου ενδιαφέροντος η δημοσκόπηση των "Αγανακτισμένων" της Καπα Research. Περίπου 1 στους 4 δηλώνει οπαδός του ΠαΣοΚ. Μάλλον ενισχύεται η άποψη κατά την οποία το μεγάλο μέρος της μάζας αυτής είτε πρόκειται για δημοσίους υπαλλήλους που απλώς έχουν χάσει τα κάθε λογής κρατικά επιδόματα που έπαιρναν είτε για πολίτες (άνεργους ή μη) που έμαθαν να τα περιμένουν όλα από το κράτος (αυτή η κατηγορία περικλείει βέβαια και τη λαϊκή δεξία αλλά και την Αριστερά). Αδυνατώ να κατανοήσω, πώς η αντίθεσή στο Μεσοπρόθεσμο και η ενδεχόμενη μή-ψήφισή του, θα διασφαλίσει στους "Αγανακτισμένους" αυτά που εξακολουθούν να παίρνουν.

update:
70% haircut είναι μία πρόταση (μάλιστα η μόνη λύση!) των αγανακτισμένων. Αυτό θα σήμαινε πως το χρέος που έχει το κράτος π.χ. στις Τράπεζες και τα εγχώρια ασφαλιστικά ταμεία θα μειωνόταν κατά 70%. Τα ταμεία δε θα μπορούν να καλύψουν συντάξεις και ασφαλιστική κάλυψη και θα ζητήσουν από το κράτος. Το κράτος θα ζητήσει από τις τράπεζες αλλά και αυτές θα έχουν φαληρήσει αφού κρατάνε τεράστιο χρέος. Οι ξένοι φυσικά και δεν πρόκειται να μας δανείσουν αφού μόλις θα έχουν χάσει τα χρήματά τους...Το κράτος απομένει να κρατικοποίησει τις τράπεζες και να μπλοκάρει τις καταθέσεις των πολιτών. Οι αντιδράσεις έπειτα θα είναι αλυσιδωτές και απρόβλεπτες....

Το ξέρω ότι δε μπορεί να παίρνει κανείς στα σοβαρά αυτές τις προτάσεις όμως ο λαϊκισμός πλησιάζει τα όρια επικυνδινότητας.

Σκέψεις.

Όταν, επιστρέφοντας από Ελλάδα, η καλύτερη εντύπωση που σου μένει είναι η αλλαγή στάσης της Αλέκας σε σχέση με την κρίση και το ευρώ, τότε τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά.

"Καλά", θα μου πεις, "μόνο αυτό σου έμεινε από τέτοια χώρα; Δε σου έμεινε ο Ήλιος , η θάλασσα, οι μυρωδιές, τα χρώματα, οι χαλαροί ρυθμοί της ζωής που σε αφήνουν να αναπνεύσεις σαν άνθρωπος, οι ανεπανάληπτες μπάμιες με κοτόπουλο της μαμάς; Πού θα βρείς μπάμιες στο Μέρυλαντ ρε αμερικανοφλωράτζα;".

Όλα αυτά θα τα προσμετρούσα στα θετικά αν το έκαναν αυτό και οι "Ελλαδίτες". Ο φίλος Αστεροηδής με "κατηγορεί" ότι δε μπορώ να γνωρίζω επαρκώς το μέγεθος της κρίσης, αφού δεν κατοικώ στην Ελλάδα.

Όμως κάτι παρόμοιο ίσως να έχει συμβεί και στους κατοίκους. Ξέχασαν σε ποια χώρα ζουν και αυτό μπορεί να είναι η ουσία των προβλημάτων τους. Κατοικώντας στην ωραιότερη χώρα του κόσμο όπου το φυσικό κάλος και κλίμα σε "παρακινεί" να κάνεις διακοπές έξι μήνες το χρόνο, ποιος ο λόγος να καταναλώνεις σαν να δούλευες και τους δώδεκα; Γιατί ξέχασαμε την ομορφία και τον αυθεντικό τρόπο ζωής στον τόπο μας; Πότε υποτιμίσαμε αυτά για τα οποία ο υπόλοιπος κόσμος πληρώνει όσο-όσο για να έρθει και να τα απολαύσει, για ελάχιστες μέρες;

Η οικονομική κρίση μας καλεί να αποφασίσουμε πως θέλουμε να ζούμε από εδώ και πέρα. Κυρίως μας μαθαίνει πως δε μπορεί κανείς να αποφασίσει κανείς για μας χωρίς εμάς. Πρώτο και "χειρότερο" το μεταπολιτευτικό κράτος. Το κράτος αυτό που "ολημερίς το γκρέμιζαν, το βράδυ ξαναχτιζόταν", δε λέει με τίποτα να πεθάνει και να μας αφήσει ήσυχους.

Με το λίγο που μίλησα με το περιβάλλον μου μπορώ να πως πως ο φόβος είναι παντού. Και ο φόβος "τρελαίνει". Αυτή τη φορά είδα αριστερούς να συζητάνε με δέος τις πολιτικές της Θάτσερ, είδα δεξιούς-φιλελεύθερους να χρησιμοποιούν μαρξιστικούς όρους και σχήματα στις συζητήσεις τους, είδα δημοκράτες να ονειρεύονται μία χούντα. Όλοι "πλήρως ενημερωμένοι" από τα ΜΜΕ και φυσικά αρκούντως αγανακτισμένοι.

Και οι "Αγανακτισμένοι" ;

Σε ό,τι αφορά το Ηράκλειο, οι διοργανωτές-κατασκηνωτές είναι άτομα της εξω-κοινοβουλευτικής Αριστεράς. Όπου ανωμαλία και διαταραχή, αυτοί πρώτοι! Ε κι αμέ! Το Ηράκλειο συνταρράσεται περισσότερο από τον αποκλεισμό του ΟΦΗ παρά από την οικονομική κρίση.

Οι υπόλοιποι "Αγανακτισμένοι" δε μπορούν να μπουν σε καλούπι. Δεν ξέρουμε αν είναι αριστεροί -δεξιοί- αναρχοκαπιταλισμές- μαοϊκοί ή απλά υπάλληλοι του δημοσίου που τους έκοψαν το επίδομα "έγκαιρης προσέλευσης στην εργασία" ή συνταξιούχοι που τους μείωσαν τη σύνταξή τους από το 110% του τελευταίου μισθού.

Είναι δύσκολο να πιστέψω πως αυτοί οι άνθρωποι θέλουν να φύγει το Μνημόνιο πιστεύοντας πως έτσι θα επιστρέψουν οι μισθοί και η δουλειά τους στα προ κρίσης επίπεδα. Και όμως υπάρχουν πολλοί τέτοιοι συμπολίτες "σας". Είναι απελπιστικό. 37 χρόνια μεταπολίτευσης...37 χρόνια λαϊκισμού, που να βγάλεις άκρη; Θλιβερότερος όλων...ο Μίκης.

Από την άλλη, η κυβέρνηση έχει το δυσκολότερο έργο. Πρέπει να τα βάλει με τους δανειστές, την κοινωνία, την αντιπολίτευση, το ίδιο της το κόμμα, τη δημόσια διοίκηση, τους συνδικαλιστές. Όλοι της επιτίθενται αλλά κανείς δε θέλει εκλογές. Όλοι "ξέρουν" τι πρέπει να γίνει αλλά κανένας δεν αναλαμβάνει ούτε συναινεί σε τίποτα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κυβέρνηση φέρει τη μεγαλύτερη ευθύνη για τα λάθη και τις αστοχίες. Κυρίως όμως είναι υπόλογη γιατί δεν είπε όλη την αλήθεια στον ελληνικό λαό και γιατί δεν προσπαθεί ούτε αυτήν την ώρα να δημιουργήσει κάποιο ηθικό κεφάλαιο στην κοινωνία την οποία ξεζουμίζει κάθε μέρα. Είναι εξοργιστικό πως με το Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα καλούνται και πάλι οι πιο αδύναμοι να συνεισφέρουν περισσότερο. Η πλήρης αποτυχία των φοροεισπρακτικών μηχανισμών έχει αγανακτίσει ακόμη και την Τρόικα.

Επιστρέφοντας από την Ελλάδα αισθάνομαι πως το διακύβεμβα δεν είναι αν θα πτωχεύσουμε ή όχι, αφού αυτό εξαρτάται από τους δανειστές μας. Ο μεγαλύτερος φόβος αφορά την κοινωνική συνοχή που διαλύεται μέρα με τη μέρα. Έχουμε ξεπεράσει το στάδιο της εθνικής κατάθλιψης και βρισκόμαστε στη φάση της εθνικής απελπισίας. Ούτε κάποιο δημοψήφισμα θα έδινε μία λύση. Όλο και περισσότεροι αντιλαμβάνονται πως δε μπορεί να συνεχιστεί για πολύ αυτό το κλίμα ύφεσης, ανασφάλειας και τρομοκρατίας. Η μεγάλη Εκτόνωση πλησιάζει και μπορεί να σημαίνει διχασμό ή/και δικτατορία.

Μπορούμε να την αποφύγουμε, και πως;

Τολμήστε!

Τολμήστε!

Θέλουμε να εκφράσουμε με τον πιο σαφή τρόπο την αγωνία μας για τη δραματική κατάσταση του τόπου. Η ισότιμη ένταξή μας στην Ευρώπη, αναγκαία για την επιβίωση της Ελλάδας ως σύγχρονης προηγμένης χώρας, αλλά και οι σημαντικές πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές κατακτήσεις που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της, απειλούνται σήμερα σοβαρά. Ως υπεύθυνοι πολίτες νοιώθουμε την ανάγκη να μιλήσουμε, καθώς οι φωνές του λαϊκισμού και της ανευθυνότητας κυριαρχούν στο δημόσιο λόγο, κρύβοντας από τους περισσότερους Ελληνες τη σοβαρότητα της κατάστασης και προτείνοντας λύσεις καταστροφικές, ανεδαφικές ή εξωπραγματικές σε στιγμή κρίσης.

»Απευθύνουμε έκκληση σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου, σε όποια θέση και αν βρίσκονται: στον πρωθυπουργό, την κυβέρνηση και τους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος, αλλά και τον αρχηγό και τους βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης και τους αρχηγούς και τους βουλευτές των άλλων κομμάτων. Τους καλούμε όλους να αλλάξουν νοοτροπία, να παραμερίσουν τις ιδιοτέλειες, τις προσχηματικές αντιμαχίες, εσωκομματικές και εξωκομματικές, τους υπολογισμούς, τους συμψηφισμούς, καθώς και τις αγκυλωμένες στο παρελθόν ιδεολογικές και πολιτικές περιχαρακώσεις και να αναλάβουν επιτέλους στο ακέραιο τις ευθύνες τους. Τους ζητούμε να μιλήσουν με ειλικρίνεια στους έλληνες πολίτες για τους κινδύνους που απειλούν τη χώρα, για τον αγώνα και τις θυσίες που απαιτεί η σωτηρία και η ανάκτηση της αξιοπρέπειάς της, και να εργαστούν σκληρά και συστηματικά για τη νέα στροφή.

»Ο τόπος χρειάζεται μια ηγεσία ευθύνης και εθνικής ανασυγκρότησης που, σε συνεργασία με τους ευρωπαίους εταίρους μας, θα κάνει τα απαραίτητα για τη σωτηρία. Η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο, και μόνο συντονισμένες ενέργειες, βασισμένες σε ένα νέο πνεύμα ομοψυχίας μπορούν να αποτρέψουν πλέον την καταστροφή. Οσοι αγνοούν προκλητικά τα σημεία των καιρών και, επιδεικνύοντας ασυγχώρητη ιδιοτέλεια, επιμένουν να επενδύουν στην κατάρρευση με οδηγό το δικό τους προσωπικό ή κομματικό συμφέρον, θα χρεωθούν στο ακέραιο την καταστροφή της χώρας. Υπάρχει ακόμη καιρός να σωθούμε, αν αυτοί που εκπροσωπούν τον λαό και παίρνουν τις αποφάσεις για λογαριασμό του, όπου κι αν βρίσκονται, είτε στην κυβέρνηση είτε στην αντιπολίτευση, είτε σε άλλους συλλογικούς φορείς ή όργανα, τολμήσουν να κάνουν το καθήκον τους.

»Οι κατακτήσεις της σημερινής Ελλάδας στηρίχθηκαν σε κόπους και θυσίες γενεών. Δεν έχουμε δικαίωμα, πολιτικοί και πολίτες, να τις εγκαταλείψουμε ούτε να αφήσουμε κανέναν να τις καταστρέψει. Δεν έχουμε δικαίωμα να υποθηκεύσουμε το μέλλον και τα όνειρα των νέων και των επερχόμενων γενεών».

Το κείμενο υπογράφουν, από τα γράμματα και τις τέχνες: Θανάσης Βαλτινός, Κική Δημουλά, Απόστολος Δοξιάδης, Τάκης Θεοδωρόπουλος, Αθηνά Κακούρη, Μένης Κουμανταρέας, Γιάννης Κουνέλης, Πέτρος Μάρκαρης, Τάσος Μπουλμέτης, Βασίλης Παπαβασιλείου, Διονύσης Σαββόπουλος, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Αλέκος Φασιανός.

Από την ακαδημαϊκή - επιστημονική κοινότητα: Νίκος Αλιβιζάτος, Νάσος Βαγενάς, Γιάννης Βούλγαρης, Γιώργης Γιατρομανωλάκης, Αγγελος Δεληβοριάς, Γιώργος Δερτιλής, Αρίστος Δοξιάδης, Ορέστης Καλογήρου, Στάθης Καλύβας, Βάσω Κιντή, Ανδρέας Κούρκουλας, Νίκος Μουζέλης, Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος, Γιώργος Παγουλάτος, Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Παύλος Σούρλας, Σταύρος Τσακυράκης, Χαρίδημος Τσούκας.